مقالهی 19 دلیل رضایت شغلی که نمیدانید نوشتهای است از وبلاگ موسسه مشاوره شغلی و کاریابی کارروا که توسط گروهِ مشاوره شغلی منتشر شده است. هدف مقاله این است که پس از مطالعهی آن بتوانید به تعریف جامعی از رضایت شغلی دست یافته و نسبت به خودسنجی و تعمق در خصوص احساساتی که نسبت به شغلتان دارید اقدام کنید.
کسب رضایت شغلی یکی از هدفهای مهم مشاورهی شغلی است و حتی در صورتی که فرایند مشاوره بتواند زمینهی کسب رضایتِ شغلی مراجع را فراهم آورد، مشاورهی موفقی محسوب میشود. به همین دلیلِ مهم در مقالهی 19 دلیل رضایت شغلی که نمیدانید به این سوال جواب میدهیم که رضایت شغلی چیست و چرا دارای اهمیت است.
در این بخش از مقالهی 19 دلیل رضایت شغلی که نمیدانید برخی از تعاریف متعدد و متنوعی که نظریهپردازان و روانشناسان مختلف در خصوص رضایت شغلی ارائه نمودهاند را به صورت خلاصه مرور میکنیم.
فیشر و هانا، رضایت شغلی را صفت روانی میدانند و آن را نوعی سازگاری عاطفی فرد با شغل و شرایط اشتغال معرفی میکنند.
از نظر هاپاک، رضایت شغلی صفت پیچیدهای است که با عوامل روانی، جسمانی و اجتماعی در ارتباط است. از نظر او فرد با تأکیدی که بر عومل مختلف از قبیل میزان درآمد، ارزش اجتماعی شغل، شرایط محیط کار و نتایج حاصل از اشتغال در زمانهای متفاوت دارد به میزان معینی از احساس رضایت دست مییابد.
از نظر کینزبرگ و همکارانش رضایت شغلی از دو نوع بیرونی و درونی تشکیل میشود. رضایت بیرونی با شرایط اشتغال و محیط کار ارتباط دارد و هر لحظه در حال تغییر است و عواملی همچون شرایط محیط کار، میزان دستمزد و پاداش، نوع کار و روابط بین کارگر و کارفرما در آن دخیلاند. اما رضایت درونی که در این تعریف پایدارتر از رضایت بیرونی است دارای دو منبع میباشد:
بارون، رضایت شغلی را واکنشهای شناختیِ درونی و ارزیابیِ فرد از شغلش میداند.
گاربیتنک و اندرسون، احساسات مثبت، باورها و نگرشهای خوشایند فرد نسبت به شغلش را رضایت شغلی میداند. یعنی عکسالعملهای شناختی- ادارکی و ارزشی.
رابینز، نگرش کلی فرد نسبت به شغلش را رضایت شغلی معرفی میکند.
لوکه، رضایت شغلی را ساختاری مرکب از چهار عامل اصلی میداند: پاداش (حقوق و شرایط ارتقاء)، شرایط شغل (مزایای شغل)، عوامل انسانی (روابط با مدیران و همکاران)، ویژگیهای شغل.
پارسون، رضایت شغلی را وابسته به پنج عامل عزت نفس، تشخص، ارضای خواستهها، لذت و صمیمیّت میداند:
در نهایت باید بگوئیم پژوهشگرانی که به عرصهی روانشناسی علاقهمندند رضایت شغلی را سنجش فاصله بین آنچه فرد دارد، با آنچه که میخواهد داشته باشد تعریف میکنند.
با توجه با تعاریفی که در مقالهی 19 دلیل رضایت شغلی که نمیدانید ارائه گردید نتیجه میگیریم که رضایت شغلی یعنی احساس مثبت و خوشایند شاغل نسبت به شغلش. احساسی که حاصل تعامل بین عوامل متعدد از جمله شرایط محیط کار، قوانین حاکم بر سازمان، روابط کارکنان در محیط کار، موقعیت اجتماعی شغل، درآمد و عوامل فرهنگی است. بنابراین رضایت شغلی احساسی روانی است که از تعامل بین عوامل روانی-اقتصادی-فرهنگی-اجتماعی حاصل میشود.
اما بحث و تحقیق در خصوص رضایت شغلی از چه زمانی شروع شد؟ چه عواملی در آن نقش دارند و ضرورت آن چیست؟ در این بخش از مقالهی 19 دلیل رضایت شغلی که نمیدانید به این سه سوال مهم پاسخ میدهیم.
بررسیها در خصوص نگرش شغلی که بعدها به عنوان نهضت روابط انسانی مطرح شد از مطالعات هاثورن شروع شد. بین سالهای 1927 تا 1932 تحقیقاتی در کارخانهی هاثورن وابسته به شرکت وسترن الکتریک در شیکاگو انجام گرفت که به نتایج چشمگیری منتهی شد، نتایجی که در آن اهمیت عامل اجتماعی در روابط انسانی کشف گردید. مطالعات فوق توجه محقّقین را از متغیرهای فیزیکی و روانشناسی به متغیرهای روانی- اجتماعی و سپس به عوامل اجتماعی تغییر داد، که در نهایت با عنوان نهضت روابط انسانی مطرح شد.
براساس یافتههای مطالعات هاثورن، عواملی نظیر استراحت بین ساعات کار، تأمین هزینههای بهداشتی، توجه به شرایط سالم و امن کار، بهبود روابط بین کارمند-کارمند و کارمند-کارفرما، ارتقای شرایط محیطی جز عوامل موثر بر رضایت شغلی هستند.
عدهای دیگر نیز به عواملی همچون رعایت انصاف و عدالت در محیط کار، ایمنی و بهداشت کار، نوبت کار، پیشرفت و امنیت شغلی، مشارکت کارکنان در تصمیمگیریها، تواناییهایی کارکنان، حقوق و پاداش، مسئولیتپذیری، صرف اوقات فراغت، ثبات و ماهیتِ شغل، تنوع در شغل، سن، تحصیلات، جنس و طرز تلقی نسبت به جنبههای گوناگون شغل تأکید داشتهاند.
رضایت شغلی یکی از عوامل مهم در موفقیت و انگیزش شغلی است و باعث افزایش کارایی و احساس امنیت شغلی میگردد. رضایت شغلی با گسترشِ زمینهی شادی و نگرش مثبت در بین کارکنان، سلامت روان و علاقهی قلبی به ادامهی اشتغال را افزایش میدهد که در نتیجهی آن کارآمدی سازمان ارتقاء مییابد. اما در نقطهی مقابل نارضایتی شغلی متغیر پیشبینیکنندهی مهمی برای استعفا و غیبت از کار محسوب میشود و کارآمدی سازمان را به صورت جدی تقلیل میدهد.
در این قسمت از مقالهی 19 دلیل رضایت شغلی که نمیدانید برخی از نظریههای مشهور در خصوص رضایت شغلی را به صورت مختصر توضیح میدهیم.
بروفی، نظریههای رضایت شغلی را به سه دسته نیازها، انتظارات و نقش تقسیم میکند.
به اعتقاد مزلو نیازهای پنجگانهای که به ترتیبِ اولویت ارضاء میشوند، انگیزههای رفتار هستند. نیازهای جسمانی، امنیت، اجتماعی، احترام و خودشکوفایی. نظریه مزلو برسه فرض استوار شده است:
البته به نظریهی مزلو انتقاداتی هم وارد شده است. عدهای معتقدند نیازهای انسان همیشه به ترتیب سلسه مراتبی که مزلو پیشنهاد کرده است ظاهر نمیشوند؛ همچنین نیازهای سطوح پائینتر صرفاً برای ایجاد انگیزه به منظور ارضای نیازهای سطوح بالاتر نیستند؛ و اینکه نیازهای ارضا شده ممکن است نیازهای مهمی برای فرد نباشند.
مک کلند معتقد است که انسان نیازهایش را میآموزد و مهمترین نیازهایی که ارضای آنها در محیط کار نقش اساسی در رضایت شغلی دارند عبارتند از: نیاز به پیشرفت، پیوندجویی و قدرت. به نظر مک کلند انسانهایی که نیاز شدید به پیشرفت دارند، هنگامی از کارشان راضی میشوند که برای انجام وظایف و حل مشکلات کاری، مسئولیتی به عهده داشته باشند، آنها از دریافت پول فقط به عنوان نمادی برای موفقیت لذت میبرند.
آلدرفر با بکارگیری سلسه مراتب نیازها، آن را در سه سطح وجود، ارتباط و رشد مطرح میسازد. به اعتقاد او با ارضای این نیازها در سازمان رضایت شغلی حاصل میشود. در این نظریه بر خلاف نظریه مزلو نیازها به گونهای سلسه مراتبی به هم متصل نیستند از این رو ارضای یک سطح از نیازها به معنای آن نیست که نیازهای قبلی ارضا شده باشند.
اما رضایت شغلی چه کاربردهایی دارد؟ این سوالی است که در این قسمت از مقالهی 19 دلیل رضایت شغلی که نمیدانید پاسخ میدهیم.
رضایت شغلی با عومل متعددی در محیط کار و خارج از آن ارتباط دارد. در تحقیقاتی که انجام شده است روابط زیر بین رضایت شغلی و عوامل دیگر بدست آمده است:
تا اینجای مقالهی 19 دلیل رضایت شغلی که نمیدانید ، اطلاعات جامع و جذابی در خصوص تعاریف، نظریهها و کاربردهای رضایت شغلی کسب نمودید، پس الان زمانش رسیده است که در مورد روشها و ابزارهای سنجش آن هم کمی توضیح دهیم.
برای بررسی و مطالعهی رضایت شغلی دو روش وجود دارد:
برای ارزیابی رضایت شغلی پرسشنامههای زیادی تدوین شدهاند که به چند نمونهی آن اشاره میکنیم:
در نهایت باید تاکید کنیم که رضایت شغلی یعنی احساسِ مثبتِ فرد نسبت به شغلش که حاصل عواملی نظیر شرایط محیط کار، مدیریت سازمان، روابط بین کارکنان و عوامل فرهنگی است. رضایت شغلی یکی از عوامل بسیار مهم در موفقیت شغی است و مشاور شغلی باید به مراجع کمک کند تا شغلی را برگزیند که از آن احساس رضایت کند. هدف ارزیابیِ رضایتِ شغلی، بررسیِ میزان و عواملِ رضایتِ شغلی کارکنان است که در نهایت به برآورده شدن انتظاراتِ معقول آنان منجر میشود.
در پایان اگر با خواندن مقالهی 19 دلیل رضایت شغلی که نمیدانید سوالی در ذهنتان شکل گرفت، کارروا را در کنار خود بدانید و با طرح پرسش خود در قسمت دیدگاهها، زمینهی پاسخگویی به آن را فراهم نمائید؛ شاید سوال شما، سوال دیگران هم باشد.
مُنتظر رَدِ قلمتان در دیدگاهها هستیم…
- مقالهی 19 دلیل رضایت شغلی که نمیدانید نوشتهای است از وبلاگ موسسه مشاوره شغلی و کاریابی کارروا که توسط گروه مشاوره شغلی منتشر شده است.
- در نگارش مقالهی 19 دلیل رضایت شغلی که نمیدانید از کتاب راهنمایی و مشاوره شغلی و نظریههای انتخاب شغل نوشته دکتر عبدالله شفیعآبادی استفاده شده است.
- هرگونه نقلِقول و کپیبرداری از مقالهی 19 دلیل رضایت شغلی که نمیدانید بدون ذکر منبع لینکدار غیرقانونی، غیرشرعی و قابل پیگرد است. لطفا به پاس وقتی که برای تهیه محتوا گذاشته میشود امانتدار باشید…
اگر مقاله را پسندیدید آن را با دوستان خود به اشترک بگذارید:
همهگیری و قابلیتهای مایرز بریگز یا MBTI به حدی است که بسیاری از شرکتها برای شناسایی ویژگیهای پرسنل، استخدام و بکارگماری تخصصی از همین تست استفاده میکنند، به نقلی سالانه دو میلیون نفر از MBTI برای شخصیتشناسی استفاده میکنند.
از نظر قانونِ بیمه بیکاری، بیکار، بیمه شدهای است که بدون میل و اراده بیکار شود و آمادهی کار باشد. براساس این قانون افراد زیر به تشخیص وزارتخانهی مربوطه و تایید شورای عالی کار، بیکار موقت شناخته میشوند و میتوانند از مزایای بیمه بیکاری استفاده کنند…
… اگر از ابتدا شغلی را متناسب با توانایی ذهنی خود انتخاب مینمود و به موفقیتهای کوچک دست مییافت، با تجربهی تراکمِ احساس موفقیت در نوعی چرخهی همافزایی شغل-شخص قرار میگرفت، چرخهای که با تقویت اعتماد به نفسش او را در مسیر رشد قرار میداد…
مثل نسل دایناسورها که در جایی از تاریخ منقرض شدند و دیگر وجود ندارند، شاید امنیت شغلی هم دیگر جزئی از زندگی ما نباشد! هیچ کارفرمایی نمیتواند امنیت شغلی شما را تضمین کند، اما خودتان میتوانید با اجتناب از 15 رفتار منفی شغلتان را تثبیت کنید…
